Müşterilerinize e-Fatura kesin, iş ortaklarınızdan e-Fatura alın ve tüm süreci her an her yerden yönetin.
Yurt dışına yapılan satışları ifade eden ihracat, çoğunlukla fiziki mal satışları ile ilişkilendirilir. Fakat günümüzde hizmet sektörü de oldukça gelişmiş ve uluslararası pazarda aktif rol edinmiş durumdadır. Öyle ki yurt dışına fiziki bir teslimat olmaksızın sadece hizmet ihracatı yapmak da mümkün. Hizmet ihracatının yaygınlaşması, bu ticaret modelinin çok sayıda sektörde benimsenmesini de sağladı. Şimdi; hizmet ihracatının gerçekleştirilme, faturalandırılma ve vergilendirilme gibi süreçlerine yakından bakalım.
Hizmet İhracatı Nedir?
Hizmet ihracatı, bir ülkede yerleşik olarak faaliyet gösteren kişi ve kurumların başka bir ülkede faaliyet gösteren kişi ve kurumlara hizmet vermesidir. Bu ticaret modelindeki hizmet tabiri; bilgi, deneyim ve beceriye bağlı bir şekilde üretilebilen ticari değerleri ifade eder. Yani hizmet ihracatının merkezinde, klasik ihracattaki gibi fiziki ürün teslimatı bulunmaz. Bunun yerine eğitim, danışmanlık, yazılım, çeviri, teknoloji ve benzer alanlarda hizmet verilir.
Hizmet İhracatı Yapabilmek için Gerekli Olan Şartlar Nelerdir?
Hizmet ihracatı şartları, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu kapsamında düzenlenmiştir. Kanuna göre bir işin hizmet ihracatı teslimi olarak kabul edilmesi ve hizmet ihracatı yapabilmek için gerekli olan şartlar şu şekildedir:
- Hizmetler yurt dışındaki bir müşteri için yapılmış olmalıdır.
- Alıcı, hizmetten yurt dışında faydalanmalıdır.
- Fason olarak verilen hizmetler, serbest bölgelerde faaliyet gösteren alıcılar için yapılmış olmalıdır.
- Alıcı, fason olarak verilen hizmetlerden serbest bölgelerde faydalanmalıdır.
Hizmet İhracatı Yapılabilen Sektörler
Ürün satışı dışında verilen herhangi bir hizmetin veya ürün ile birlikte verilen çeşitli hizmetlerin hizmet ihracatı kapsamında değerlendirilmesi mümkündür. Bu nedenle hizmet ihracatı yapılan sektörlerin sayısı da oldukça fazladır. Şimdi, bu sektörlerle ilgili örneklere bakalım.
Turizm ve Konaklama
Turizm ve konaklama, uluslararası olarak hizmet verilebilen başlıca sektörlerden biridir. Hizmet ihracatının da en yaygın örneklerini bu sektörde görmek mümkün. Yabancı bir ülkedeki seyahat acentesinin Türkiye’ye bir tur düzenlemesini, turdaki turistlere hizmet vermesi amacıyla da Türkiye’den bir seyahat acentesiyle anlaşmasını hizmet ihracatı örneği olarak gösterebiliriz.
Bu örnekte Türkiye’deki seyahat acentesi; karşıladığı, otele yerleştirdiği ve yeme-içme ihtiyacını karşıladığı turistlere değil, yabancı ülkedeki seyahat acentesine hizmet ihraç etmiş olur. Çünkü turistler, hizmetleri yurt içinde alırlar ve bir hizmetin ihracat olarak kabul edilmesi için hizmeti alanın yurt dışında olması gerekir. Söz konusu hizmeti bir tür aracılık olarak değerlendirmek de mümkündür.
Sağlık ve Medikal Turizm
Sağlık ve medikal turizmin hızla büyüdüğü Türkiye’de, bu alandaki hizmet ihracatı da yaygınlaşmış durumda. Yabancı ülke vatandaşlarının Türkiye’de sağlık ve medikal hizmetler alma amacıyla gelmesini kapsayan bu turizm modelinin hizmet ihracatına dahil olan kısmı, müşteri yurt dışındayken verilen organizasyon, danışmanlık ve rehberlik hizmetleridir.
Yazılım ve Bilişim Teknolojileri
Yazılım ve bilişim teknolojileri, uluslararası pazarda en çok hizmet ihracatı yapılan alanlar arasında yer alır. Bu hizmetlerin dijital ortamda sunulabilmesi kolaylığı da yazılım ve bilişim ihracatının yaygınlaşmasının nedenlerinden biridir. Türkiye’de bulunan bir yazılım firmasının, geliştirdiği bir yazılım veya programı yurt dışında bulunan kişi ve kurumlara satması bir hizmet ihracatı örneğidir. Ayrıca bu yazılımlarla ilgili teknik destek ve danışmanlık süreçleri de hizmet ihracı olarak kabul edilebilir.
Taşımacılık ve Lojistik
Taşımacılık ve lojistik hizmetleri yurt dışındaki bir firmaya verildiği takdirde doğal olarak hizmet ihracatı statüsüne geçer. Türkiye’den satın alınmış ürünlerin tır, gemi ve uçak gibi araçlarla yurt dışına taşınması bu hizmete örnektir. Ayrıca satış yapan firmanın ürünleri kendi araçlarıyla göndermesi halinde hem mal hem de hizmet ihracatı birlikte yapılmış olur.
Film ve Dizi Sektörü
Film ve dizi sektörü de diğer pek çok sektör gibi dijitale taşınmış durumda. Bu dijitalleşmenin getirdiği imkanlar ise bu sektördeki hizmet ihracatının kolaylaşmasını sağladı. Türkiye’de çekilmiş dizi ve filmleri bir platform aracılığıyla yurt dışında izlenmeye açmak veya yurt dışındaki sinemalarda gösterime sokmak, bu sektörde yapılan hizmet ihracatlarının örnekleridir.
Finans Hizmetleri
Finans sektöründe hizmet ihracatına konu olabilecek pek çok hizmet türü mevcuttur. Türkiye’de yerleşik olarak bulunan bir bankanın, yurt dışındaki bireysel ve kurumsal müşterilerine bankacılık hizmeti vermesi en yaygın örnektir. Para transferi gibi temel bankacılık işlemlerinin yanında ödeme hizmetleri sunmak da örnek olarak gösterilebilir.
Finans alanına muhasebe ve elektronik finansal belgeler konusundaki hizmetleri de dahil edebiliriz. Yurt dışındaki müşterilere muhasebe, e-Fatura ve benzer konularda ürün veya destek sunarak da hizmet ihracatı yapmak mümkündür.
Danışmanlık Hizmetleri
Danışmanlık hizmetleri, çoğunlukla iletişime dayalı bir şekilde verilir. Bu özelliği de hizmetin uluslararası olarak verilmesini mümkün kılar. Ayrıca danışmanlık hemen her alanda verilebildiği için de sıkça ihraç edilen bir hizmettir. Finanstan pazarlamaya, hukuktan eğitime, insan kaynaklarından işletme yönetimine kadar birçok konuda danışmanlık alanında hizmet ihraç edilebilir.
Mimarlık ve Mühendislik Hizmetleri
Günümüzde mimarlık ve mühendislik de uzaktan verilebilen hizmetler arasındadır. Bu sektördeki hizmet ihracatlarına, Türkiye’de bulunan bir mühendislik firmasının yabancı ülkedeki bir şirkete fabrika projesi çizmesi gibi bir örnek verilebilir.
Eğitim Hizmetleri
Hizmet ihracatında eğitim söz konusu olduğunda çoğunlukla yabancı dil eğitimleri öne çıkar. Örneğin öğrenilecek yabancı dili, ana dili ilgili dil olan bir eğitmenden almak her zaman daha faydalı bir yöntem olarak kabul edilir. Bu doğrultuda yurt dışındaki bir kişinin Türkiye’deki bir öğretmenden Türkçe dersi alması hizmet ihracı olur. Eğitim hizmet ihracatı sadece yabancı dil için değil, online kanallardan eğitim alınabilecek her alan için mümkündür.
Tarım ve Gıda İşleme Teknolojileri
Tarım ve gıda işleme teknolojileri, tarım ve gıda ürünlerinin üretim ve saklama süreçlerinin iyileştirilmesini sağlayan teknolojilerdir. Bu kapsamda verilen araştırma, geliştirme, kalite kontrol ve benzer hizmetler de hizmet ihracatı kapsamında yurt dışındaki müşterilere sunulabilir.
Hizmet İhracatı Nasıl Yapılır?
Hizmet ihracatı yapmak için yasal mevzuatta belirtilen detayların dışına çıkmayacak bir şekilde yurt dışındaki müşterilere hizmet verilmelidir. Satıcı tarafın Türkiye’de, alıcı tarafın da farklı bir ülkede olması hizmet ihracatının gerçekleşmesi için yeterlidir. Yani hizmet ihraç etmek için ayrıca bir sürecin izlenmesi gerekmez. Genel olarak süreç şu şekilde ilerler:
- Verilecek hizmet belirlenir ve müşteri talepleri beklenir.
- Hizmet talep eden müşteri ile ücret, ödeme şekli, teslim süresi, hizmet içeriği ve benzer konuları içerecek şekilde anlaşma yapılır.
- Hizmet verilir ve ödeme alınır.
- Gerçekleştirilen ticari faaliyet faturalandırılır ve vergilendirilmek üzere ilgili kuruma raporlanır.
Hizmet İhracatı Faturası Nasıl Kesilir?
Hizmet ihracatı faturası kesmek, mal ihracatı faturasına göre daha farklı detaylar içerir. Buna göre hizmet ihracatı faturası keserken dikkat edilmesi gerekenler ve izlenmesi gereken süreçler şu şekildedir:
- Yurt dışına yapılan hizmet ihracatları için e-Arşiv fatura düzenlenmelidir.
- Alıcının serbest bölgede bulunan bir e-Fatura mükellefi olması durumunda fatura e-Fatura olarak kesilmelidir.
- Fatura türü ihracat e-Faturası değil, temel/ticari fatura olmalı ve fatura tipi “istisna” olarak seçilmelidir.
- Hizmet ihracatında vergi muafiyeti olduğu için faturanın KDV’siz düzenlenmesi gereklidir.
- Faturada KDV muafiyet kodu 302’ye yer verilmelidir.
- Fatura; müşteri vergi/kimlik numarasını, müşteri adresini ve hizmet detaylarını içermelidir.
Hizmet İhracatı ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Hizmet ihracatıyla ilgili merak edilen diğer konulara sıkça sorulan sorular ile cevap verebiliriz.
Hizmet İhracatında KDV Var mı?
Hizmet ihracatı, KDV istisnası kapsamında olan bir ticari faaliyettir. Dolayısıyla hizmet ihracatı KDV oranı sıfırdır ve hizmet ihracatında KDV yoktur.
Hizmet İhracat Faturası TL Üzerinden Kesilebilir mi?
Hizmet ihracatı faturası, ödemenin alındığı para birimine bağlı olarak döviz veya TL üzerinden kesilebilir.
Hizmet İhracatında Döviz Bozdurma Zorunluluğu Var mı?
Hizmet ihracatında döviz bozdurma zorunluluğu, muhasebe kayıtlarında ortaya çıkar. Vergi Usul Kanununa göre dövizli satışların Türk lirasına çevrilerek kaydedilmesi ve bildirilmesi gerekir. Bu nedenle dövizli satışlar, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası efektif satış kuru baz alınarak TL’ye çevrilmelidir.
Hizmet İhracatı e-Arşiv Kapsamına mı Giriyor?
Hizmet ihracatı kapsamındaki satışlar için e-Arşiv faturası kesilir. Alıcının yurt dışında yerleşik olması gerekliliği ve bu nedenle e-Fatura mükellefi olmaması, faturanın e-Arşiv olarak kesilmesini gerektirir. Fakat serbest bölge sınırları içerisinde yapılan hizmet ihracatlarında alıcının e-Fatura mükellefi olması durumunda e-Fatura kesilmelidir.
Hizmet İhracatında GTIP Kodu Olur mu?
GTIP kodları genellikle fiziksel ürünleri sınıflandırmak için kullanılan bir sistemdir. Dolayısıyla hizmet ihracatında bu kodlar kullanılmaz. Fakat hizmet ihracatının yapıldığı ülkenin ticari mevzuatları gereği bazı farklı kodlamaların kullanılması gerekebilir.
Hizmet İhracatı Yapan Şirketlere Devlet Desteği Var mı?
Hizmet ihracatı devlet destekleri, Hizmet İhracatının Tanımlanması, Sınıflandırılması ve Desteklenmesi Hakkında Cumhurbaşkanı Kararı ile düzenlenmiştir. İlgili karardaki bazı hizmet ihracatı teşvikleri; tescil ve koruma, pazara giriş, reklam, tanıtım, pazarlama, etkinlik katılımı, eğitim, danışmanlık, fuar, organizasyon ve istihdam şeklindedir. Karar ile destek kapsamına giren konularda hizmet veren firmaların hizmet ihracatı teşvik başvurusu yapmaları mümkündür.
