C2C İş Modeli Nedir, Örnekleri Nelerdir?

E-ticaret dünyası, birçok farklı iş modelini hayatımıza kazandırdı. Aslında geleneksel ticarette de uzun yıllardır var olan bu iş modelleri, e-ticaret ile herkesin ulaşabileceği ve faydalanabileceği hale geldi. Öyle ki sadece e-ticaret şirketlerinin değil, bireysel tüketicilerin de ticaret yapabildiği C2C iş modeli, son yıllarda artan mobil uygulamalar ile daha yaygın bir şekilde işlemeye başladı. Peki; tam olarak C2C iş modeli nedir, örnekleri nelerdir ve kimler için uygundur?

C2C İş Modeli Nedir?

C2C, açılımı “customer to customer” olan ve tüketiciler arasında yapılan ticareti kapsayan iş modelidir. Türkçeye “tüketiciden tüketiciye” şeklinde çevrilen bu kavram, bir ticari faaliyetin taraflarının tüketici olduğunu ifade eder. Yani hem satıcı hem de alıcı taraf tüketicidir ve işletme gibi kurumsal yapılar bu ticari zincirde yer almaz. C2C için genel olarak ikinci el ürün alışverişlerini içeren iş modeli de diyebiliriz.

C2C İş Modeli Nasıl Çalışır?

C2C iş modeli, genellikle altyapısı bu iş modeline özel olarak hazırlanmış olan e-ticaret siteleri ve mobil uygulamalar üzerinden çalışır. Bir tüketici, C2C e-ticaret sitesinde hesap oluşturur ve ardından bir mağaza açar. Açtığı mağazaya ürünlerini ekleyerek satışa çıkarır. Söz konusu ürüne ihtiyacı olan bir başka tüketici ise online sipariş ile bu ürünü satın alır.

Tüketiciden tüketiciye yapılan satışlarda çoğunlukla ikinci el ürünler yer almakla birlikte tüketiciler, el yapımı ürünlerini ve kendi imkânlarıyla ürettikleri ürünleri de satışa çıkarabilirler. İhtiyaç fazlası ürünlerin satışını da içeren C2C modeli, paylaşım ekonomisinin de bir parçasıdır. Alışverişin taraflarından olmayan şirketler ise bu süreçte C2C ticarete imkân veren altyapıları geliştirerek aracılık yaparlar ve tüketicilerin birbirlerine ulaşmasını sağlarlar.

C2C İş Modelinin Özellikleri Nelerdir?

C2C iş modelinin özellikleri, diğer iş modellerine göre oldukça farklıdır. Kurumsal bir ticareti içermemesi, birçok açıdan farklı işleyişlere sahip olmasına zemin hazırlar. Ayrıca geleneksel ticarette de yaygın bir şekilde var olan C2C sistemi, kendi ekosistemi içerisinde de bazı spesifik özelliklere sahiptir. Şimdi, bu özelliklere yakından bakalım:

Hedef Kitle

C2C sisteminde hedef kitlenin sabit niteliklere sahip olmadığını söyleyebiliriz. Çünkü birçok tüketici, sadece bir ya da birkaç ürün satarak ticaret zincirinden çıkabilir. Ayrıca satıcı konumundaki bir kişi, aynı anda çok farklı kategorilerden ürünler satıyor olabilir. Örneğin ikinci el koltuk takımı ile ikinci el cep telefonunu satan bir kullanıcı, farklı hedef kitlelere hitap edebilir.

Tüketiciden tüketiciye ticarette hedef kitle çalışması, el yapımı ürünler satanlar için önemlidir. Örneğin el örgüsü kazak satan bir tüketici, giyim kategorisiyle ilgilenen bir hedef kitleye hitap eder. Dolayısıyla çalışmalarını da bu yönde gerçekleştirir.

Online Platformlar

Online platformlar, consumer to consumer modelinin yaygınlaşmasında büyük paya sahiptir. Öyle ki geleneksel ticarette çok uzun zamandır var olan bu iş modeli, online platformlar sayesinde daha fazla yaygınlaşmış ve tercih edilebilir hale gelmiş durumda. Kurumsal bir firma olma zorunluluğu bulunmadan satış yapabilmenin mümkün olduğu ikinci el e-ticaret siteleri ve mobil uygulamalar, C2C iş modelinin önemli bir parçasını oluşturur.

Esneklik ve Çeşitlilik

C2C ticaretle satılabilecek ürünlerin çeşitliliği oldukça fazladır ve satıcılar, ürün seçiminde esnek davranma avantajına sahiptir. Hatta tüketiciden tüketiciye satılan bazı ürünlerin, B2C (işletmeden tüketiciye) modelindeki e-ticaret sitelerinde bulunması mümkün olmayabilir. Buna artık üretimi yapılmayan ve nostaljik, antika gibi nitelikler taşıyan ürünleri örnek gösterebiliriz. Yani ticari faaliyetlerini C to C modeliyle gerçekleştiren satıcılar, ürün seçme konusunda pek problem yaşamazlar.

Küçük Ölçekli İşlemler

C2C iş modelinde satış hacmi çoğu zaman küçüktür. Satıcı konumundaki tüketiciler herhangi bir ürünü satabildikleri için zaman zaman oldukça düşük fiyatlı ürünleri satışta görmek mümkündür. Buna ek olarak alıcı konumundaki tüketiciler, bazı spesifik ihtiyaçları için mikro satın alımlar gerçekleştirebilirler. Dolayısıyla bu model, satılan ürünlerin niteliğine bağlı olmakla birlikte her zaman yüksek kazanç sağlamaz.

Kullanıcı Yorumları ve Derecelendirmeler

Kullanıcı yorumları da C2C modelinin tercih edilebilir olmasını sağlayan bir başka özelliktir. E-ticaret siteleri ilk ortaya çıktıklarında sadece işletmeler değil, herkes internetten satış yapabiliyordu. Fakat dolandırıcılık vakalarının ortaya çıkmasıyla klasik e-ticaret, sadece işletmelerin satış yapabileceği bir modele döndü.

Gerekli geliştirmeler ve regülasyonlardan sonra e-ticaret, C2C alışveriş için de güvenli bir yöntem olmaya başladı. Bu güvenilirliğin göstergesi olan özelliklerden biri ise kullanıcı yorumları ve değerlendirmeler. Bir tüketiciden ürün satın alınacağı zaman ilgili ürün hakkındaki detaylar sadece satıcı beyanıyla öğrenilebilir. Satıcının verdiği bilgilerin güvenilirliği ise daha önce o satıcıdan alışveriş yapan kullanıcıların yorumlarına bakılarak anlaşılabilir. Çoğunlukla yıldız veya puan olarak görünen değerlendirmeler ise ilgili satıcının sunduğu hizmet kalitesini gösterir.

Güvenlik ve Ödeme Sorunları

C2C iş modelinde güvenlik ve ödeme sorunlarına rastlamak da mümkündür. Bu noktada alıcı konumundaki tüketicinin bilinçli ve dikkatli olması, güvenlik sorunlarını ortadan kaldırabilmesi için gereklidir. Sadece güvenilir olduğu bilinen C2C mobil uygulamaları ve e-ticaret siteleri tercih edilmelidir.

Tüketiciden tüketiciye ticaretin ödeme konusundaki sorunu ise GeT (Güvenli e-Ticaret) ve ÖKS (Ödeme Koruma Sistemi) gibi isimlerle bilinen sistemler ile çözülmüş durumda. Bu sistemlerde alıcı ödeme yaptığında para, C2C platformunun havuzunda bekletilir. Satıcı, ürünü gönderir ve ürün alıcıya ulaştıktan sonra onay beklenir. Alıcı, ürünün sorunsuz olduğu konusunda onay verdiği takdirde tahsil edilen ücret satıcıya aktarılır. Aksi durumda ise ürün ve para karşılıklı olarak iade edilir.

Komisyon ve Ücretler

Komisyon ve diğer ücretleri, online C2C ticaretin negatif özelliklerinden biri olarak gösterebiliriz. Tüketiciden tüketiciye ticaretin yapıldığı platformlar, aracılık ettikleri alıcı ve satıcılardan komisyon tahsil ederler. Sundukları hizmetin karşılığı olarak komisyon almaları gayet doğal iken bazı platformlarda komisyon ve ücretler çok yüksek olabilir. Bu da yapılan satışın kâr payını düşüren bir etkendir.

C2C İş Modelinin Avantajları

Tüketiciden tüketiciye ticaretin hızla yaygınlaşmasındaki en büyük etkenlerden biri, bu iş modelinin getirdiği avantajlardır. C2C iş modelinin avantajlarını şöyle sıralayabiliriz:

• C2C şirket kurma zorunluluğu bulunmayan bir iş modeli olduğu için sadece platform üyeliği ile satış yapmaya başlamak mümkündür.
• Başlangıç sermayesine gerek yoktur, tek bir ürünle de C2C ticarete başlanabilir.
• Fiziksel bir mağazaya, çoklu ürün stokuna ve buna bağlı olarak geniş depolama alanlarına ihtiyaç yoktur.
• Online C2C platformları sayesinde ülkenin her noktasındaki tüketiciye ulaşılabilir yani erişim alanı geniştir.
• Mesai saati gibi bir sınırlandırma yoktur ve satıcılar çalışma saatleri konusunda esnekliğe sahiptir.
• Antika, el yapımı, ikinci el ve farklı seçeneklerin bulunduğu C2C pazarlarında ürün çeşitliliği vardır.
• Tüketiciden tüketiciye satışlarda fiyatlandırma da esnektir ve tarafların pazarlık yapma imkânı bulunur.
• Kullanıcı yorumları sayesinde satıcılar ve ürünler hakkında bilgi edinilebilir.
• C2C iş modeli sürdürülebilir ticareti destekler ve çevresel bilinci artırır.

C2C İş Modelinin Dezavantajları

Her iş modeli gibi tüketiciden tüketiciye modelinin de bazı dezavantajları vardır. C2C iş modelinin dezavantajları için şu örnekleri verebiliriz:

• C2C platformlarında satılan ürünlerin kalitesi her zaman garanti altında değildir.
• Bozuk veya kullanılamaz durumdaki ürünlerle karşılaşma riski vardır.
• Satıcının bir işletme olmamasından dolayı müşteri hizmetleri ve satış sonrası destek gibi hizmetler her zaman mevcut olmaz.
• Alıcılar, dolandırıcılık risklerine karşı her zaman önlem almak durumundadırlar.
• Avantajlı kargo fiyatları sadece şirketlere sağlandığı için bireysel satıcılardan alınan ürünlerde yüksek kargo ücretleri ile karşılaşılabilir.
• Bireysel tüketiciler tarafından yurt dışına paket göndermek oldukça zordur ve bu nedenle C2C, e-ihracat için pek uygun değildir.
• Kullanılan platformda yüksek güvenlik önlemleri yoksa finansal bilgi paylaşımı ciddi risk taşır.
• Olası anlaşmazlıklarda hukuksal süreç karmaşık ve uzun olabilir.

C2C İş Modeli Örnekleri

C2C iş modeli örnekleri ile aslında sıkça karşılaşıyoruz. Günümüzde yaygın olarak tercih edilen consumer to consumer platformları, birçok ihtiyacı karşılamak için önemli alternatifler sunuyor. Bu iş modelinin en yaygın örnekleri arasında ikinci el araç satış siteleri ile gayrimenkul platformlarını gösterebiliriz.

İkinci El Araç ve Emlak Siteleri

İkinci el araç sitelerinde araç sahipleri, satılık araç ilanı oluşturabilir ve kendi araçlarını doğrudan başka bir kişiye satabilirler. Aynı şekilde emlak sitelerinde de ev sahipleri, kendi evleri için kiralık veya satılık ilanları oluşturabilirler. Aslında bu iki örnek sadece e-ticaret için değil, geleneksel ticaret için de C2C örneği olarak gösterilebilir.

İkinci El Giyim ve Alışveriş Uygulamaları

C2C iş modelinin bir diğer örneği de ikinci el alışveriş uygulamalarıdır. Akıllı telefonlara yüklenerek kullanılabilen ikinci el alışveriş uygulamalarında isteyen herkes evinde bulunan ihtiyaç fazlası ürünleri satışa çıkarabilir. Çoğunlukla giyim ürünlerinin satıldığı bu uygulamalarda birkaç adımı tamamlamak kaydıyla çok kısa sürede ürün satışa çıkarılabilir. Aynı şekilde satın alma süreci de oldukça pratiktir.

El Yapımı Ürün Satış Platformları

Bir başka örneği de ikinci el yerine el yapımı ürünlere odaklanan platformlar üzerinden verebiliriz. Bu platformlarda ikinci el veya fabrikada üretilen ürünlerin satışına izin verilmez. Sadece el yapımı ürünler ve sanat eseri niteliğindeki materyaller satışa sunulabilir. Ayrıca bu platformlarda dijital ürün satışları da yapılabilir.

Video Eğitim Platformları

Eğitim platformlarında belirli bir alanda yetkinliğe sahip kişiler, bu alanda eğitim videoları çekerek platforma yüklerler. Hem web site hem de uygulama üzerinden erişilebilen bu eğitim videoları, ücret karşılığında satın alınabilir. Kullanıcılar, eğitime ihtiyaç duydukları bir konuda nitelikli videolar izlemek için gerekli ücreti ödeyerek uzmanlardan eğitim alma fırsatına sahip olurlar.

Freelancer Siteleri ve Sanal Hizmetler

Freelancer siteleri üzerinden sanal hizmetler almak da C2C iş modeli örnekleri arasında gösterilebilir. Hizmeti veren ve alan tarafın herhangi bir kurumsal kimliği olmadığı takdirde bu süreç C2C ticaret niteliği taşır. Bu siteler üzerinden metin yazarlığı, tercümanlık, tasarım, yazılım ve benzer sanal hizmetleri almak mümkündür.

C2C iş modelinin gelişiminden de anlayacağımız üzere geleneksel ticaretteki hemen her işlem günümüzde dijital ortamda gerçekleşebiliyor. Buna bağlı olarak bazı yasal düzenlemeler de çeşitli süreçlerin dijitale taşınmasını zorunlu hale getiriyor. Dolayısıyla dijitalleşme artık her işletmenin geleceği için gerekli. Siz de işinizin geleceğini riske atmak istemiyorsanız QNB eFinans e-Dönüşüm ürünleri ile dijital dönüşüme hemen adım atabilirsiniz.