KDV (Katma Değer Vergisi) Nedir?

Türkiye’de uygulanan vergi mevzuatları gereği en yaygın vergi türlerinin başında Katma Değer Vergisi, halka arasındaki kısaltılmış ismiyle KDV gelmektedir.

Katma Değer Vergisi ya da kısaltılmış ismi ile KDV, mal ve hizmetlerin satışı esnasında kanuni yüklenicisinin yani verginin yükünün taşıyıcısının alıcılar olduğu dolaylı bir vergi türüdür. KDV Kanunu’nun 8. Maddesine göre, KDV’nin mükellefi satıcılardır. KDV’yi yüklenmek nihai tüketicinin sorumluluğunda iken, verginin satış esnasında tahsili ve Maliye’ye iletilmesinin yükümlülüğü satıcıdadır. Zaman zaman KDV oranlarında düzenlemeler yapılabilir. 7 Temmuz 2023 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan mevcut düzenlemeye göre mal ve hizmetlerden alınan KDV oranı %20’dir. Ancak KDV oranları bakımından istisnai durumlar da söz konusu olabilir.

KDV Uygulamasının Amacı ve Önemi

Devletler, o ülkede yaşayan vatandaşlarına sunmuş olduğu hizmetler sebebiyle oluşan giderleri karşılayabilmek için halktan çeşitli vergiler tahsil ederler. KDV veya satış vergisi birçok ülkede olmakla birlikte farklı oranlarda uygulanır. Ülkemizde yürürlükte olan Gelir Vergisi, Kurumlar Vergisi, Emlak Vergisi gibi çok sayıda vergi türü bulunur. Katma Değer Vergisi, üretilen mal veya hizmetin el değiştirmesi sırasında ortaya çıkan değerden tahsil edilen bir vergi türüdür.

KDV Nasıl Hesaplanır?

Mal veya hizmetlerin KDV dahil satış fiyatı, malın satış fiyatına KDV orandaki vergi tutarın eklenmesi şeklinde hesaplanır.

KDV Hesaplama Formülü Nedir?

KDV dahil satış fiyatını hesaplamak için şu formül kullanılır: Net Tutar x (1 + Vergi Oranı)

KDV Hesaplama Örneği

Örneğin bir mal veya hizmetin satış fiyatı 1000 TL; KDV hesabı için denk geldiği vergi dilimi ise %20 olarak varsayalım. Bu durumda müşteri 1000 TL mal veya hizmet için ödeme yapacaktır. 1000 TL’nin yüzde 20’si olan 200 TL’yi de KDV olarak ödeyecektir. Bu durumda KDV dahil fiyat hesaplama işlemi şöyle yapılır:

1000 x (1 + 20/100) = 1000 x 1,20 = 1200 TL (KDV Dahil)

Benzeri şekilde, KDV oranı %10 olan satışlarda 1,10 ile, %1 olan satışlarda ise 1,01 ile çarpmak gerekir.

%20 KDV Dahil ve KDV Hariç Nasıl Hesaplanır?

Bir mal veya hizmetin KDV hariç fiyat hesaplama işlemi için de çarpma işleminin tersi olan bölme işlemi uygulanır. Örneğin bir mal veya hizmetin %20 KDV Dahil fiyatı 1200 TL ise;

1200 / 1,20 = 1000 TL bulunur. KDV oranı %10 ise, 1,10’a, %1 ise 1,01’e bölünmesi gerekir.

Sektörlere Göre KDV Oranları Nelerdir?

KDV oranları, sektörlere hatta sektör içerisindeki ürün gruplarına göre farklılık gösterebilmektedir. Oranlar yasal düzenlemeler, tebliğler ile kalıcıya da geçici olarak KDV indirimi ya da KDV artışları söz konusu olabilmektedir. KDV Kanunu ve güncel oranları için KDV Kanunu kısmına göz atabilirsiniz.

KDV Muafiyeti Olan Sektörler Nelerdir?

3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’na göre, mal veya hizmet teslimi yapan, ithal eden, gümrük veya geçiş işlemine muhatap olan, müzayedede satış organize eden, her türlü şans - talih oyunu düzenleyen kişiler başta olmak üzere kanunda tanımı yapılan pek çok kişi KDV mükellefi sayılır. Kanunun 11-17. Maddeleri arasında belirtilen durumlar ve güncel mevzuat düzenlemeleri ile belirtilen durumlarda KDV muafiyeti hakkı tanımlanmıştır. KDV istisnası olarak da bilinen bu ayrıcalıklar, tam istisna veya kısmi istisna olarak uygulanır.

İhracatta KDV İstisnası

Mal ve hizmet ihracatı KDV’den muaftır. İhraç edilen bu mal veya hizmetleri satın alan şirket veya kişiler, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin halkına sunduğu hizmetlerden yararlanmadığı için, bu vergi yurt dışındaki kişilerden tahsil edilmez. Benzeri şekilde, ülkemizde turist olarak bulunan kişiler de, ülkemizde bulundukları süre içinde TaxFree olarak bilinen vergi muafiyet belgesi düzenlemeye yetkili şirketlerden yaptıkları alışverişlerinde ödemiş oldukları KDV’yi ülkemizden ayrılırken, havalimanındaki TaxFree ofisine satış fişi, fatura ve TaxFree evraklarını beyan ederek KDV’yi nakit olarak iade alabilirler.

Yurt dışındaki müşterilere sunulan hizmetler, yurt dışındaki müşterilerin Türkiye’deki telekom operatörlerinden aldıkları roaming (uluslararası dolaşım) hizmetleri, serbest bölgelerde verilen fason hizmetler de KDV’den müstesnadır. Yurt dışındaki kişi veya şirketler için yapılan yazılım, grafik tasarım hizmetleri, yabancı şirketlerinin fuar, panayır gibi organizasyonlarda satın aldıkları mal, hizmetler, ilgili makamlarca onaylanmış olan sinema eserlerinin yabancılara satılması da KDV muafiyetine tabidir.

İhracat veya mikro ihracat yapan şahıs işletmeleri veya sermaye şirketleri, ihraç etmek amacıyla satın aldıkları malları, “İhraç Kayıtlı” fatura ile satın alırlarsa, faturada yazılı olan KDV’yi ödemezler. İhraç Kayıtlı olarak temin edilen malın ihracatının gerçekleşmesi için 3 aylık bir süre bulunmaktadır. Haklı bir gerekçe ile 3 aylık süre içinde ihracat gerçekleştirilememişse 3 aylık bir ek süre talebinde bulunulabilir. Süresi içinde ihracat gerçekleştiğinde, ihracat evrakı (satış faturası ve gümrük beyannamesi veya ETGB belgesi) ihraç kayıtlı faturayı kesen tedarikçi ile paylaşılır. Süresi içinde ihracatın yapılamaması halinde ise ihraç kayıtlı faturayı veren şirkete faturada yazan tutarda KDV’nin ödenmesi gerekir.

Taşımacılıkta KDV İstisnası

Türkiye ile yabancı ülkeler arasındaki taşımacılık hizmetini üstlenen ve merkezi Türkiye’de olmayan şirketlerin sunduğu hizmetler KDV’den muaftırlar. Örneğin, bu yabancı taşıma şirketleri aracılığıyla yurt dışına gönderdiğiniz mallar için KDV ödemezsiniz.

Basit Usul KDV Muafiyeti

Kazançları basit usulde tespit edilenler arasındaki alım satım işlemleri de KDV’den muaf tutulur.

Sosyal Faaliyetlerde KDV Muafiyeti

Devlet kurumlarınca veya vakıflarca güzel sanatları, bilim, fen ve tarımı teşvik etme amacını güden, tiyatro, konser, spor tesisi yönetme gibi kültür faaliyetleri KDV’den muaftır.

Diplomatik Vergi İstisnaları

Ülkeler karşılıklı olarak ülkelerinde bulunan yabancı temsilciliklere ve çalışanlarına vergi istisnası uygulayabilirler. Bu kapsamda karşılıklı anlaşma olan ülkelerin Türkiye’deki temsilciliklerine ve diplomatik haklara sahip çalışanlarına satılacak mal veya hizmetler KDV’den muaf tutulur.

Yatırım Teşvik Belgesi muafiyeti

KDV Muafiyeti Belgesi ya da diğer ismi ile Yatırım Teşvik Belgesi alan vergi mükellefleri makine ve teçhizat alımlarında KDV’den muaftırlar.

KDV ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

KDV Beyannamesi Nedir?

İşletmeler, her ay düzenli olarak, bir önceki ay yaptıkları satışları ve giderlerini beyan ederler. Bu beyannamede işletmenin ne kadar KDV ödediği ve ne kadar KDV tahsil ettiği de hesaplanır. Bu sayede işletmenin bir önceki ay için ödeyeceği KDV miktarı da belirlenmiş olur. Eğer KDV alacağı, KDV borcundan fazla ise o ay KDV ödemesine gerek olmaz. Sadece beyanname masrafını ödemesi yeterli olur. İşletmenin, ihracat sebebiyle KDV alacağı varsa, BağKur primi gibi diğer borçlarına mahsup edilmesini veya nakden iade edilmesini talep edebilir.

KDV Ne Zaman Ödenir?

İşletmeler açısından, mal ve hizmet satışı esnasında müşterilerden tahsil edilen KDV, takip eden ayın 28. günü sonuna kadar KDV Beyannamesi ile beyan edilir. Son ödeme günü de beyan edilen ayın 28’i gün sonuna dek devam eder.

KDV Ödenmezse Ne Olur?

Vergi beyannamesi verildikten sonra bir Tahakkuk Fişi oluşur. Bu Tahakkuk Fişinde verginin hangi tarihe kadar ödeneceğinin bilgisi de yer alır. Zamanında ödenmeyen KDV borcu takipli hale gelir ve vergi gecikme cezasına sebep olur. Takipli borcun bir süre daha ödenmemesi halinde, borca faiz uygulanır. Bu durumdaki işletmenin banka hesaplarına haciz uygulanması riski de bulunur.

KDV Tevkifatı nedir?

KDV Kanunu Mad. 9 uyarınca, verginin kaynağında kesilme uygulamalarından biri olan KDV tevkifatı işlemi alıcının satıcıya ödediği tutara denk gelen KDV tutarının bir kısmını doğrudan vergi dairesine ödemesidir. Örneğin, 100 liralık ödemenin 20 TL’si KDV olduğu bir alışverişte normalde satıcıya ödenmesi gereken 20 TL’nin 6 TL’si tevkifat olarak satıcı tarafından vergi dairesine ödenir. Bu durumda satıcı 100 TL yerine 94 TL ödeme alır. KDV tevkifatı uygulanacak mal ve hizmet teslimleri ile tevkifat oranları, KDV genel uygulama tebliğinde açıklanmıştır.

KDV Beyannamesi Ne Zaman Ödenir?

KDV Beyannamesi verildiğinde bir Tahakkuk Fişi oluşur. Bu Tahakkuk Fişi üzerinde, KDV’nin ne zamana dek ödenmesi gerektiğine dair tarih de belirtilir. KDV Beyannamesi ödeme tarihi beyannamenin verildiği ayın 28. günü sonuna dek ödenmesi gerekir.

KDV’den Matrah Hesaplama Nasıl Yapılır?

Matrah, mal veya hizmetin KDV hariç fiyatıdır. Bir mal veya hizmet için ödenen KDV tutarını ve KDV oranını biliyorsak, o malın KDV uygulanmamış yani Matrahını hesaplayabiliriz.

Bunun için kullanabileceğimiz hesaplama formülü şu şekildedir:

Matrah + KDV Tutarı = KDV Dahil Fiyat (Ödenecek toplam tutar) KDV Tutarı / (KDV Oranı x 100) = Matrah (KDV Hariç Tutar) Matrah = KDV Tutarı / (KDV Oranı / 100)

KDV’siz Fiyat Nasıl Hesaplanır?

Bir %20 KDV oranı olan malın 200 TL KDV’si olsun. Bu durumda: Matrah = 200 TL / (20 / 100)
= 200 TL / 0,20 = 1000 TLO halde, 200 TL KDV ödenen bu malın Matrahının 1000 TL olduğunu hesaplamış olduk.

Kimler KDV Ödemek Zorundadır?

KDV Kanunu'nun 8. Maddesine göre, bu verginin mükellefi satıcılardır. Mal ve hizmet satışı yapan kişiler, istisnai haller dışında kalan satışlarında KDV tahsil etmek ve bu KDV’yi devlete iletmekle yükümlüdürler.

KDV İade Edilebilir mi?

Kanun ve yönetmeliklerle belirlenmiş istisnai hallerde mükellefler, ticari faaliyetleri esnasında ödemiş oldukları KDV, tahsil ettikleri KDV’den daha fazla ise, fazlalık kısmını iade olarak talep edebilirler.

QNB eFinans ile Şirketinizi Geleceğe Taşıyın!

Siz de işletmenizdeki tüm muhasebe süreçlerini QNB eFinans çözümleri ile gerçekleştirebilir, şirketinizi geleceğe taşıyabilirsiniz.

QNB eFinans’ın e-Dönüşüm ürünleri ile tanışmak için hemen https://www.qnbefinans.com/ adresini ziyaret edin!