ÖTV (Özel Tüketim Vergisi) Nedir?

Özel Tüketim Vergisi özetle ÖTV olarak adlandırılır. ÖTV, kanunla belirtilen ürünlere ve mallara oransal olarak uygulanan bir harcama vergisidir. Bu vergi; Avrupa Birliği’yle uyum için yapılan değişiklikler sonrasında 2002 yılından beri uygulanmaktadır. Bu kapsamda ürün ya da mal ilk kez alınırken bir defaya mahsus olarak ödeme yapılır.

ÖTV, dolaylı bir vergidir ve genel olarak toplumun harcama alışkanlıkları üzerinde etkilidir. Zaruri olmayan mal ve ürünleri kapsayan bu vergi türü, devlet bütçesine katkısıyla bilinir. Söz konusu vergi; imalat, ithalat ve iktisap sırasında tahsil edilir. ÖTV, yıl bazında veya dönemsel olarak değişebilir. Aşağıda detaylı olarak incelenen konu başlıkları arasında ÖTV nedir, kimleri kapsar, hangi ürünleri içerir ve daha pek çok bilgiyi bulabilirsiniz.

Kimler ÖTV Mükellefidir?

ÖTV, ödemekle yükümlü olunan vergiler arasındadır. Mükelleflerle ilgili olarak Resmi Gazete’de yayımlanan 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nun 4. maddesindeki tebliğe göre, ÖTV mükellefi ve vergi sorumlusunun kimler olduğu düzenlenmiştir. Bu kapsamda; belirtilen kayıt ve tescile tabi olmayan malları imal, inşa ve ithal edenler, müzayede yoluyla satış işlemlerini yapanlar, kayıt ve tescile tabi motorlu araç ticareti yapan kişiler ÖTV mükellefi olarak tanımlanır.

Dolaylı vergiler kapsamındaki ÖTV listelerinde I, II, III ve IV başlıkları altında sıralanan ürünlerle ilgili işlem yapan ithalatçılar ve ilk satıcıları mükellef olarak değerlendirilir.

ÖTV (Özel Tüketim Vergisi) Hangi Ürünlerden Alınır?

ÖTV, günlük hayatta kullanılan pek çok farklı üründen ve maldan alınır. Söz konusu ürünler kapsamında; lüks mallar, sağlığa ve çevreye zararlı olarak nitelendirilen ürünler sayılabilir. ÖTV düzenlemesi ve kapsamı belirli aralıklarla değişir. Bu sebepten ÖTV alınan ürünler hakkında fikir edinmek amacıyla özel olarak hazırlanan listeyi inceleyebilirsiniz:

• Akaryakıt: Çevreye zararlı olan LPG, doğal gaz, benzin, motorin gibi akaryakıt ve yağ türevlerini kapsayan ürünleri içerir.
• Motorlu taşıtlar: Binek araçlar, motosiklet, eşya taşımak için kullanılan araçlar, uçak, tekne ve yat gibi lüks taşıtlar ilk kez satın alındığında ve ithalatı sırasında ÖTV alınır.
• Alkollü ve alkolsüz içecekler: İçki ve sigara gibi tütün mamulleri başta olmak üzere meyve suyu, mineralli içecek, gazlı ve kolalı içecekler de dâhildir.
• Lüks ve dayanıklı tüketim ürünleri: Kürk, kürk kaplı ürünler, lüks olarak nitelendirilen kozmetik malzemeleri, altın veya gümüş kaplama mutfak takımları, beyaz eşyalar, televizyon, cep telefonu ve teknik malzemeleri, inci ve değerli taşlardan tasarlanan aksesuarlar için ÖTV alınır.

ÖTV Neden Alınır?

Dünya genelinde uygulaması olan ÖTV, ülkemizde uzun yıllardır uygulanan bir vergi olarak öne çıkar. “Peki ÖTV Neden Alınır?” sorusunu şöyle cevaplayabiliriz. Bu vergi, hazineye sağladığı gelir sebebiyle bütçede kaynak olarak büyük bir orana sahiptir. Aynı zamanda lüks tüketime giren mücevher ve taşıtların kullanımı için alınan vergi, adaleti sağlamak amacıyla da önemlidir.

Toplumda yaygın olarak kullanılan ürünlerin çevreye ve sağlığa verdikleri zararı minimum seviyeye düşürmek için de önemli bir araçtır. Tüketimin azalmasıyla bireysel ve toplumsal faydanın artması hedeflenir. ÖTV, gelir dağılımının hak ve hukuk açısından daha dengeli olarak yapılmasına katkıda bulunur.

Tütün ve alkollü mamullerin bireylere verdiği zararın önüne geçmek amacıyla uygulanmasının yanında benzinli araç tüketimiyle ortaya çıkan zararlı gazların doğayı ve insanları zehirlemesine engel olmak için de önemlidir.

ÖTV Nasıl Hesaplanır?

Birçok ürün ve mal kapsamında ÖTV ödemesi yapılır. Özellikle araç alımı sırasında uygulanan özel tüketim oranları merak konusudur. Bu kapsamda araştırılan konuların başında “ÖTV Nasıl Hesaplanır?” sorusu gelir. Yılın farklı dönemlerinde yapılan düzenlemelerle sıfır araçların alımı sırasında ödemeniz gereken ÖTV limiti belirlenir.

Motor silindir hacmi ve vergisiz satış ücreti üzerinden; motosiklet, hibrit ve elektrikli araçların ÖTV oranları verilir. Kısaca ÖTV hesaplama işlemi şöyle örneklendirilebilir:

• Aracın ÖTV matrahı 200.000 TL, silindir hacmi 1600 m3’ten küçükse devletin belirlediği oran %50’dir.
• ÖTV matrahı x ÖTV oranı = ÖTV tutarıdır. Yani 200.000 x 50 = 100.000 TL araç için ödenmesi gereken ÖTV tutarı olur.
• Aracın ÖTV dâhil tutarını hesaplarken, matrah bedeli + ÖTV tutarı = ÖTV dâhil tutar şeklinde işlem yapılır. Bu durumda ÖTV dâhil ödenmesi gereken tutar; 200.000 + 100.000 = 300.000’dir.

2023 ÖTV Oranları

ÖTV oranları, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın sayfasında 16.07.2023 tarihinde güncellenmiştir. A ve B cetveli olarak listede detaylandırılan mal ve ürünler; vergi tutarı için kilogram, litre ve metreküp birimleriyle fiyatlandırılır. ÖTV oranları yıl içinde farklı düzenlemelerle yeniden belirlenebilir. Mal ve ürünün özelliğine göre değişen oranları, güncel olarak takip etmeniz önemlidir. Araç almak isteyenlerin gündeminde ilk sırayı alan ÖTV oranları, fiyatı etkileyen unsurların başında gelir. Bu sebepten satın alma kararınızı vermeden, ÖTV indirimi ve diğer finans konularıyla 2024 yılında planlanan gelişmeleri ve değişiklikleri QNB eFinans’tan öğrenebilirsiniz.

ÖTV ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

ÖTV Muafiyeti Var mı?

ÖTV muafiyeti, raporla ispatlanmış bir engeli olan vatandaşların yararlanabileceği bir hak olarak bilinir. Muafiyetin uygulanabilmesi için belirtilen kriterlerin karşılanması önemli bir detaydır.

ÖTV Nasıl Ödenir?

ÖTV, beyanname verme süreleri içinde anlaşmalı kurumlara ödenmesi gereken bir harcama vergisidir.

ÖTV Nereye Ödenir?

ÖTV, vergi dairelerinin anlaşma yaptığı banka şubelerine fiziki başvuru yaparak veya online bankacılık işlemlerini kullanarak yapılabilir.

ÖTV Beyannamesi Ne Zaman Verilir?

ÖTV beyannamesi; I. sayılı tarifede belirtilen mallar adına ilk 15 gün için aynı ayın 25’i, ikinci 15 gün için ise ertesi ayın 10’u olarak belirtilir. Ayrıca II. listedeki malların kayıt ve tescilinin tamamlanmasından önce ve II, III ve IV. listedeki malların teslimini takip eden 15. gün akşamına kadar beyanname verilebilir.

ÖTV Gider Yazılabilir mi?

Binek araçlar hariç, diğer ürünler üzerinden ödenen ÖTV tutarı gider olarak gösterilebilir. Binek araç alımlarında ise gider durumu, 7194 Nolu Kanun tebliğine göre 07.12.2019 tarih öncesi ve sonrası olarak ikiye ayrılır. İlgili tarih öncesinde iktisap olunan binek araçların ÖTV tutarı gider olarak gösterilebilirken; ilgili tarih sonrası iktisap olunan binek araçlarda kısıtlama mevcuttur. Bu kısıtlamaya göre binek araçların alımında 440 bin TL’lik tutar gider olarak gösterilebilir. Bu tutarı aşan miktar, gider olarak kabul edilmez.

ÖTV gibi mükelleflerin yükümlülükleri olan KDV, geçici vergi, damga vergisi, gibi diğer vergi türleriyle ilgili yazıları QNB eFinans blog sayfasını takip ederek kaçırmayın! Bir sonraki yazımızda görüşmek üzere!